Nieuw hoofdstuk in de betrekkingen tussen de EU en het VK

Tijdens hun bilaterale top op 19 mei 2025 hebben de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk het begin gemarkeerd van een nieuw hoofdstuk in hun relatie met overeenkomsten over een aantal ambitieuze akkoorden die de welvaart aan beide zijden van het Kanaal zullen bevorderen en de samenwerking op het gebied van gemeenschappelijke prioriteiten zullen versterken.

De top, die plaatsvond in Londen, bracht de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Raad, António Costa, en de Britse premier Keir Starmer bijeen. De gesloten overeenkomsten omvatten een partnerschap voor veiligheid en defensie, dat de wederzijdse ambities op deze gebieden weerspiegelt in de huidige geopolitieke situatie.

Het partnerschap zal het VK met name in staat stellen deel te nemen aan gemeenschappelijke aanbestedingsacties in het kader van het SAFE-instrument. In het kader van SAFE zal de Commissie tot € 150 miljard bijeenbrengen om EU-lidstaten te helpen investeren in gemeenschappelijke aanbestedingsprojecten. Landen met een partnerschap voor veiligheid en defensie, zoals dat van het VK, mogen samen met de lidstaten deelnemen aan de gemeenschappelijke aanbestedingen, wat de interoperabiliteit met bondgenoten waarborgt en de kosten helpt verlagen. Het partnerschap opent ook de deur naar een nieuwe overeenkomst die Britse bedrijven in staat stelt deel te nemen aan de gezamenlijke aanbestedingen van EU-lidstaten.

Tijdens de afsluitende persconferentie prees president Von der Leyen deze cruciale prestatie, met name vanwege de potentie om Oekraïne te helpen zich nu en in de toekomst te verdedigen. "Het zal nieuwe kansen creëren en, zoals ik al zei, ook sterkere, meer gecoördineerde steun mogelijk maken, ook voor Oekraïne. Dat is belangrijk, hetzij door gezamenlijke aanbesteding van militaire capaciteiten die vervolgens naar Oekraïne worden gebracht, hetzij door directe investeringen in de Oekraïense defensie-industrie. We staan ​​eensgezind achter Oekraïnes strijd om te overleven en we zetten ons sterk in voor een volledig en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren dat leidt tot een rechtvaardige en duurzame vrede in Oekraïne", aldus de president.

De EU en het VK bereikten ook overeenkomsten op verschillende economische fronten die de welvaart aan beide zijden van het Kanaal zullen stimuleren en zullen bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering. Beide partijen kwamen overeen tot wederzijdse toegang voor vissers tot 2038, wat stabiliteit en voorspelbaarheid voor vissersgemeenschappen en bedrijven garandeert. Ze kwamen ook overeen de tariefvrije handel in staalproducten voort te zetten.

De EU en het VK zullen onderhandelen over een sanitaire en fytosanitaire (SPS) overeenkomst, die de administratieve lasten voor exporteurs aan beide kanten aanzienlijk zou verminderen, aangezien het transport van dierlijke en plantaardige producten zonder SPS-controles zou kunnen plaatsvinden.

Op het gebied van energie en klimaat zullen beide partners streven naar een akkoord over de deelname van het VK aan de elektriciteitsmarkt van de EU. Ze zullen er ook naar streven hun respectieve emissiehandelssystemen aan elkaar te koppelen, wat op zijn beurt zou kunnen leiden tot wederzijdse vrijstellingen van hun respectieve CO2-grensaanpassingsmechanismen. Interpersoonlijke uitwisselingen zijn een belangrijk aspect voor de EU. Zoals voorzitter Von der Leyen zei: "Miljoenen families en vrienden bevinden zich aan beide zijden van het Kanaal. Daarom ben ik zo blij dat we hebben besloten dat we Erasmus+ voor jongeren zullen organiseren en dat we zullen werken aan een programma voor jongerenervaringen, precies over deze ervaring. Dit zal de volgende generatie in staat stellen om weer in elkaars land te wonen en te studeren, en dit zal vriendschappen voor het leven opbouwen."

De nieuwe regeling zal worden beperkt wat betreft de leeftijd van de deelnemers en de tijd die ze in het buitenland kunnen doorbrengen. Er zullen ook specifieke voorwaarden aan verbonden zijn. De drie leiders bedankten elkaar voor de goede samenwerking tijdens de onderhandelingen en spraken hun wens uit om de nieuwe impuls in de relatie optimaal te benutten.

Tot slot kondigden ze aan dat er vanaf dit jaar jaarlijks bilaterale topontmoetingen zullen plaatsvinden op het niveau van de leiders, terwijl de Hoge Vertegenwoordiger van de EU en de Britse ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie om de zes maanden bijeen zullen komen voor overleg over buitenlandse en veiligheidskwesties van gemeenschappelijk belang.