Dodenherdenking 2012 in Amstelveen

Op vrijdagavond 4 mei 2012 was het de 67ste Nationale Dodenherdenking in Nederland. Men herdenkt tijdens de Nationale Herdenking allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden, of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog (10 mei 1940), in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.

(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Pastor Jaap van der Meij verwelkomt iedereen tijdens het oecumenische gebed op 4 mei 2012 in de Handwegkerk


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

ds Sieb Lanser spreekt over het landelijke thema 'Vrijheid geef je door'

De Raad van Kerken Amstelveen verzorgde op deze vrijdagavond 4 mei 2012, voorafgaande aan de Dodenherdenking bij het monument in het Broersepark, een oecumenische gebedsdienst in de Handwegkerk. Het thema was 'Vrijheid geef je door'. De dienst werd gehouden door de voorgangers, pastor Jaap van der Meij en ds. Sieb Lanser en werd gevolgd door een stille tocht naar het Oorlogsmonument in het Broersepark.


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Het '4 mei ensemble' staat al klaar, om te spelen

Hoewel het gebed in de Handwegkerk maar magertjes werd bezocht, werd de rij mensen van de stille tocht steeds langer, want onderweg kwamen er nog veel mensen bij om mee te lopen. Toen de ongeveer 1,5 km lange stille tocht bij het Oorlogsmonument aan de Amsterdamseweg aankwam, stonden er al veel Amstelveners rond het monument. Toen de echte herdenking begon, stonden er zeker een paar honderd mensen die de toespraken wilden horen, gedenken en hun bloemen wilden leggen


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Henk Fokkink (l), fractievoorzitter van de Ouderen Combinatie Amstelveen op de eerste rij


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

De groep scouts, de zeeverkenners houden alles in de gaten en helpen eventueel, als dat nodig is tijdens de herdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

De aanwezige oorlogsveteranen wachten tot de herdenking begint

De organisatoren van de herdenking, Amstelveen Oranje, de voormalige VNF (Vereniging tot Viering van de Nationale Feestdagen in Amstelveen) pakte het dit jaar heel anders aan. In plaats van het orkest van het Leger des Heils, was het “4 mei ensemble” uitgenodigd onder leiding van Selena Brandsma-Kuiper.

Door de kou van 8°C was het voor de blazers van het orkest niet makkelijk om hun vingers goed te bewegen. Maar het ging goed en ze creëerden een andere sfeer, dan de al jarenlang muziek van het orkest van het Leger des Heils. Het was anders en luchtiger, want het repertoire bestond onder andere uit 'We'll Meet Again', het alom bekende liedje van Vera Lynn uit de Tweede Wereldoorlog.


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Presentator Frits Barend begeleidt het herdenkingsproces

De presentator van de herdenking was wederom Frits Barend en na zijn openingswoorden volgde stadsdichter Koos Hagen, die zijn gedicht ten gehore bracht.

Hij vertelde, dat het gedicht met name is geïnspireerd door de expositie Post uit de vergetelheid van januari dit jaar in het Raadhuis. De korte citaten in het gedicht heeft hij overgenomen uit daar tentoongestelde brieven en kaarten uit nazi-kampen.

Laatste bericht

voor J. S.

Er is een kind verdwenen uit een dorp
ergens in Afrika, door soldaten
geroofd, opgelost in het donker
en niemand te vinden die recht doet
of antwoordt in de bloedende leegte
die is gevallen tussen weggevoerde
en wie machteloos achterbleven
wachtend tot de dood

Er is een wijk gebombardeerd in Homs
verbindingen verbroken, geen filmpje
op YouTube, geen sms, geen waarnemer
of hulpverlener toegelaten
spoedoperaties clandestien verricht
door artsen zonder grenzen, de straten
één schreeuw om voedsel en om bloed
gisteren moest men overal begraven
vandaag nog geen bericht

Er is een kind verdwenen uit de klas
ze hebben winkelruiten ingegooid
en de gezinnen weggehaald
er is een school gesloten in de stad
een onderduiker, een verzetsgroep
verraden, er wordt per hoofd betaald
barakken schijnen overvol te zijn
ook al vertrekt er elke week een trein
hoogstzelden komt er nog bericht

Een moedig briefje uit een treinwagon
een kaartje gestempeld in Polen
met bevend schrift in voorgeschreven taal
Lieber Abram, es geht mir gut
Liebe Eltern, Liebe Anna
Ich fühle mich gut, alle sind gesund
Geliebtes Weib und Kinder
bei uns nichts neues, Ich bin
ganz gesund und es geht mir gut

Wie overleefde wist zich onbegrepen <
en zweeg, een enkeling verhief zijn stem
en schreef, zoals een ooit zo jonge man
die – één op duizend doden -  uit Sobibor
terugkwam, bleef getuigen en nog spreekt
zijn aanklacht gaat de wereld aan
tot op vandaag, de zaak is niet gesloten
verborgen dossiers moeten opengaan
zo ook onze ogen en oren
telkens weer.

Vervolgens werd door de zangeres Irene de Raadt een Engelstalig lied gezongen: 'May the Good Lord Bless and Keep You' van het Mormon Tabernacle Choir. Na de zang kwam burgemeester Jan van Zanen op het podium staan om zijn toespraak voor te dragen:

'Dames en heren, jongens en meisjes,

Wij gedenken hier, vandaag, op de vierde mei, net als voorgaande jaren, de mensen die in de barre oorlogsjaren hun leven gaven voor de vrijheid en veiligheid van anderen.

De Tweede Wereldoorlog ligt inmiddels 67 jaar achter ons. Er zijn steeds minder mensen die deze periode zelf bewust hebben meegemaakt.Toch blijft de herinnering van belang.

‘Waarom moeten we nog stil staan bij dodenherdenking?’ vragen sommige mensen zich af. In de eerste plaats als historische les, maar ook als bezinning op ons eigen leven. En niet te vergeten voor de slachtoffers die hun leven gaven.

Bovendien: ‘Vrijheid geef je door’.

Ik was vorige week bij de herdenking bij het monument aan de Nesserlaan ter nagedachtenis van de (toen 24-jarige) Anton de Lange. Leerlingen van groep 8 van basisschool De Zwaluw lazen zelfgemaakte gedichten voor. Zo ook Anne Koster.

(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Burgemeester Jan van Zanen: 'Wij gedenken hier, vandaag, op de vierde mei, net als voorgaande jaren, de mensen die in de barre oorlogsjaren hun leven gaven voor de vrijheid en veiligheid van anderen'

‘ … Vrijheid hebben we hier in Nederland,

maar dat is niet zo in elk land.

Vrijheid is dat je mag denken, geloven en zeggen wat je vindt,

dat geldt ook voor ieder kind.

Vrijheid is Belangrijk,

ook al ben je arm, of rijk,

Vrijheid hebben we hier in Nederland,

dan hebben mensen een goede band … ’.

Tot zover Anne. ‘Vrijheid geef je door’. Door na te denken over de verhalen van mensen die de oorlog hebben overleefd. Want, om de titel van een bekende tekst van Marco Borsato en Ali B. te citeren: ‘Wat zou je doen?’. Gelukkig leven we hier vandaag niet in een dreigende situatie als de mensen in de periode 1940 - 1945, maar toch gaat het in essentie om keuzes die je in je leven maakt en de gevolgen daarvan.

In een oorlogssituatie kunnen je persoonlijke keuzes bij uitstek ingrijpende en verstrekkende gevolgen hebben. Ik noem een paar situaties die goed zijn te plaatsen in verhalen en films over die tijd.

Cor, Piet en Annie zitten bij de verzetsbeweging en komen voor de keuze te staan, of zij hun gevangen genomen collega Dirk moeten proberen te bevrijden, of dat zij daardoor zichzelf en mogelijk nog veel meer mensen dodelijk in gevaar brengen.

Janny krijgt de vraag van haar Joodse vriendin Esther, of zij met haar gezin bij de familie van Janny mag onderduiken …Brengt zij haar eigen familie in gevaar om haar vriendin een overlevingskans te geven?

Als je dit – zoals de meesten van ons inmiddels - nooit meegemaakt hebt, probeer je zo’n situatie dan eens in te denken … Stel, dat we morgen opeens in oorlog zouden zijn met een of ander land: Wat zou je doen? Je leven op het spel zetten voor idealen als vrijheid, zoals de vrijheid van meningsuiting, of toch vooral kiezen voor eigen veiligheid?

Een collega, of een buurvrouw vragen om onderdak, omdat hun leven gevaar loopt. Help je die aardige buurvrouw wel en die altijd vervelende collega ook?

Het is nauwelijks mogelijk te voorspellen wat we zouden doen. Sommige van de mensen die we vandaag herdenken, vonden de dood door de keuzes van anderen en sommigen liepen zelf bewust dit risico door te kiezen voor het vechten voor idealen. Op deze manier droegen zij bij aan het doorgeven van de vrijheid.

Voor ons, in Nederland, zijn ingrijpende beslissingen als deze op dit moment niet aan de orde.

Gelukkig. Voor veel mensen in de wereld is het echter nog wel een dagelijkse realiteit. Elke dag zien zij zich voor onmenselijke keuzes gesteld.

Het is en blijft daarom buitengewoon belangrijk om de gevallenen in oorlogssituaties te herdenken en ons te realiseren, dat wat hun is overkomen, nog dagelijks gebeurt. En dè vraag die we ons moeten blijven stellen om te leren van het verleden, is: ‘Wat zou ik doen?’

Met de vele verhalen, van verschillende generaties, hier en in Azië, over situaties op het land, in de lucht en (vooral) niet te vergeten op zee, èn met het jaarlijks herdenken geven wij vrijheid door. Zoals vandaag hier op de 4e mei in Amstelveen.'


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

De taptoe wordt door de trompettist geblazen


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Twee minuten stilte

Na de toespraak blies de trompettist de taptoe en volgden de twee minuten stilte, waarna de aanwezigen het 1e en 6de couplet van het Wilhelmus zongen.

'Wilhelmus van Nassouwe
Ben ick van Duytschen bloet,
Den Vaderlant getrouwe
Blyf ick tot in den doot:
Een Prince van Oraengien
Ben ick vrij onverveert,
Den Coninck van Hispaengien
Heb ick altijt gheeert.

Mijn Schilt ende betrouwen
Sijt ghy, o Godt mijn Heer,
Op u soo wil ick bouwen
Verlaet mij nimmermeer:
Dat ick doch vroom mach blijven
V dienaer taller stondt,
Die Tyranny verdrijven,
Die my mijn hert doorwondt.'

(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Opvallend veel jonge kinderen werden door hun ouders meegenomen naar de herdenking. Zij geven op deze wijze de vrijheid door


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

De eerste krans wordt door burgemeester Jan van Zanen en zijn echtgenote Marian gelegd


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Op de overzichtsfoto is te zien, hoeveel mensen de herdenking bijwonen


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Cor Aarts voorzitter van Comité Amstelveen Oranje en Sandra van Engelen secretaris na de kranslegging


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Namens de Stichting Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië wordt ook een krans gelegd door mevrouw Ankie Werner Vos en de heer Peter Dekker


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Namens de Joodse Gemeente legt rabbijn Groenewoud een krans


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

De oorlogsveteranen van de Bond van Wapenbroeders, de heren C. Lacet en D. van der Plas na de kranslegging


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Namens het Apostolisch Genootschap wordt ook een krans bij het monument gelegd


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

De atleten van Atletiek Vereniging Startbaan die het bevrijdingsvuur uit Wageningen straks gaan halen, leggen een krans bij het oorlogsmonument


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Wethouders bij het oorlogsmonument: vlnr.: Jan-Willem Groot (CDA), Jacqueline Koops (CU) en John Levie (BBA)


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Leden van de verschillende politieke partijen bij het monument


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

VVD-raadslid Victor Frequin met zijn echtgenote voor het oorlogsmonument


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Honderden Amstelveners in de rij voor het monument


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Vele bekenden en onbekenden lopen voor het monument


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Wethouder Herbert Raat (VVD)was met zijn familie aanwezig tijdens de Dodenherdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2012)

Het thema van dit jaar was 'Vrijheid geef je door' is bij veel Amstelveners goed doorgekomen, want er waren nog nooit zo veel jonge kinderen aanwezig tijdens een herdenking







Na de samenzang legden burgemeester Van Zanen en zijn echtgenote als eersten een krans bij het monument, gevolgd door de leden van een aantal maatschappelijke organisaties. Daarna mochten de Amstelveense burgers, jong en oud hun krans, of bloemetjes bij het Oorlogsmonument leggen. Na afloop van de herdenking gingen veel mensen naar wijksteunpunt Het Pluspunt om zich op te warmen en om even bij te praten.